در اندیشه دینی اقتصاد، اصل و معیار ارزش‏گذاری بقیه امور نیست، ولی تأثیر مثبت یا منفی آن را در همه ابعاد زندگی نمی‏توان نادیده گرفت. دیدگاه افراد درباره گستره فعالیت اقتصادی و چند و چون آن و ارزش داوری نسبت به آن متفاوت است، ولی در اندیشه امام حسین(علیه‏السلام) تلاش انسان باید به اندازه‏ای باشد که از این جهت به دیگران نیازمند نباشد، به طوری که برای تأمین نیازهای اولیه زندگی دست نیاز به سوی دیگران دراز کند. شخصی از امام حسین(علیه‏السلام) پرسید: عزت انسان در چیست؟ امام فرمود: «استغناوه عن الناس»(1)؛ این که نیازمند به مردم نباشد.

در نگاه امام حسین(علیه‏السلام) آبروی مسلمان ارزشمندتر از آن است که به آسانی از دست برود. در این زمینه به برخورد امام حسین(علیه‏السلام) با یک نیازمند توجه کنید:نیازت را جز برای سه نفر بیان نکن! مرد دیندار، یا صاحب مروت و مردانگی، یا صاحب شرافت. اما دیندار به سبب دینش حاجتت را برآورده می‏سازد و صاحب مروت از مردانگی خود شرم می‏کند و صاحب شرافت نیز می‏داند که تو با این کار آبروی خود را فروخته‏ای و آبرویت را حفظ می‏کند و بدون برآوردن نیازت تو را رد نمی‏کند.

«مردی از انصار برای خواسته‏ای نزد امام حسین(علیه‏السلام) آمد و قبل از آن که خواسته‏اش را بیان کند امام فرمود: ای برادر انصاری آبرویت را از خواستنِ رو در رو نگه دار و خواسته‏ات را در نامه‏ای بنویس، ان شاءالله آنچه تو را شاد کند انجام می‏دهم.

مرد انصاری در نامه نوشت: ای ابا عبدالله فلانی 500 اشرفی از من طلب دارد و برای دریافت آن پافشاری می‏کند. با او صحبت کن که به من مهلتی دهد. امام پس از خواندن نامه وارد منزل شد و با کیسه‏ای که 1000 اشرفی در آن بود بازگشت و به مرد انصاری داد و فرمود: با پانصد دینار بدهی خود را بپرداز و پانصد دینار دیگر را در اداره زندگی مصرف کن. توجه داشته باش، نیازت را جز برای سه نفر بیان نکن! مرد دیندار، یا صاحب مروت و مردانگی، یا صاحب شرافت. اما دیندار به سبب دینش حاجتت را برآورده می‏سازد و صاحب مروت از مردانگی خود شرم می‏کند و صاحب شرافت نیز می‏داند که تو با این کار آبروی خود را فروخته‏ای و آبرویت را حفظ می‏کند و بدون برآوردن نیازت تو را رد نمی‏کند.(2)

1ـ نهج‏الشهادة، ص 382؛ منتخب الاثر، باب 8، ص 122.

2ـ تحف العقول، ص 251.