امام سجاد (علیه السلام) ماه مبارک رمضان را عید اولیاء الله مىداند و یکى از بهترین بخششهاى خداى سبحان را ماه رمضان و روزه این ماه معرفى مىکند . در فرازهایى از دعاى چهل و پنجم صحیفه سجادیه چنین مىفرماید:
«اللهم و أنت جعلت من صفایا تلک الوظایف و خصائص تلک الفروض شهر رمضان الذى اختصصته من سایر الشهور ».
خدایا نعمت هاى فراوانى به ما دادى یکى از برجستهترین نعمتها ماه رمضان و یکى از بهترین فضیلتها روزه این ماه است که نصیب ما کردى و هیچ زمانى به عظمت زمان ماه رمضان نیست . گذشته از آن که شب قدر را در آن قراردادى، این ماه ظرف نزول قرآن شد که چنین فیضى در این ماه نازل شد . و این نعمت را مخصوص مسلمانان نمودى و سایر ملل از نعمت روزه گرفتن محرومند، ما به امر تو روزش را روزه گرفتیم و شبش را به کمک تو به قیام و عبادت مشغول بودیم .
پس از جملاتى فرمود: «واربحنا أفضل أرباح العالمین» ما ربح و سودى که در این ماه بردیم هیچ تاجرى در هیچ گوشه دنیا نبرده است . «ثم قد فارقنا عند تمام وقته و انقطاع مدته و وفاء عدده» ، این ماه بعد از آن که پایانش فرارسید، از ما مفارقت و هجرت کرد و ما را تنها گذاشت «فنحن مودعوه وداع من عز فراقه علینا» ، پس ما هم با ماه خدا وداع مىکنیم وداع با دوست عزیزى که مفارقتش براى ما توانفرساست، «و غمنا و اوحشنا انصرافه عنا» ما کسى را وداع مىکنیم که رفتنش براى ما بسیار گران و سخت است و ما را غمگین مىکند و به وحشت و ترس مىاندازد . «ولزمنا له الذمام المحفوظ و الحرمة المرعیة والحق المقضى» باید حقى که او بر عهده ما دارد، رعایت کنیم و حرمتى که در پیش ما دارد ارج نهیم و به تعهدى که بین ما و اوست وفا کنیم .
«فنحن قائلون: السلام علیک یا شهر الله الاکبر و یا عید اولیائه» آنگاه که این دوست از ما جدا شد مىگوییم: سلام بر تو اى بزرگترین ماه که به خدا انتساب دارى و سلام بر تو اى عید اولیاى الهى .
«السلام علیک یا اکرم مصحوب من الاوقات و یا خیر شهر فی الایام والساعات» سلام بر تو اى گرامىترین وقتهایى که با ما بودى و اى بهترین ماه در روزها و ساعتها .
«السلام علیک من شهر قربت فیه الآمال و نشرت فیه الاعمال» سلام ما بر تو اى ماهى که آرزوها در این ماه نزدیک شد [ما فهمیدیم که چه بخواهیم] و اعمال در آن پراکنده .
«السلام علیک من قرین جل قدره موجودا و افجع فقده مفقودا» سلام بر تو اى نزدیکى که وقتى بودى گرامى بودى و حال که در آستانه رفتن هستى، رفتنت فاجعه است . «و مرجو آلم فراقه» سلام بر تو اى تکیهگاه امید، که در هنگام مفارقت، ما را متالم و رنجور کردى .
«السلام علیک من الیف آنس مقبلا فسر و اوحش منقضیا فمض» سلام بر تو اى دوستبا الفت که وقتى آمدى ما را مسرور و وقتى رفتى ما را گداختى .
«السلام علیک من مجاور رقت فیه القلوب و قلت فیه الذنوب» سلام بر تو اى همسایه عزیز، تو همسایهاى بودى که در این مدت در اثر همجوارى با تو دلها رفیق و گناهان کم شد .
«السلام علیک من ناصر اعان على الشیطان و صاحب سهل سبل الاحسان» سلامى بر تو اى رفیقى که کمک کردى تا ما بر شیطان مسلط شدیم .
«السلام علیک ما اکثر عتقاء الله فیک» سلام بر تو اى ماه، چه بسیار بندههایى را که خدا در زمان تو آزاد کرده است . (خداوند آنان را که گرفتار آتش و رذایل اخلاقى بودند، از این بندها آزاد کرده و چه نعمتى بهتر از آزادى است که انسان برده هوى نباشد و زمامش را به دست هوس نسپارد) .
«و ما أسعد من رعى حرمتک بک» چقدر سعادتمند شد کسى که احترام تو را حفظ کرد و مواظب بود تا در این ماه حرف بد نزند و خیال گناه نکند .
«السلام علیک ما کان امحاک للذنوب و استرک لانواع العیوب» سلام بر تو اى حقیقت ماه مبارک رمضان که محو کننده گناه هستى و عیب را مىپوشانى .
«السلام علیک ما کان اطولک على المجرمین» سلام بر تو اى ماه مبارک رمضان که براى افراد تبهکار بسیار طولانى هستى، «واهیبک فی صدور المؤمنین» و چه با هیبت و جلال بودى در دلهاى اهل ایمان . «السلام علیک من شهر لاتنافسه الایام» درود بر تو اى ماهى که هیچ ماهى توان مسابقه و رقابتبا تو را ندارد . [و همه یازده ماه به دنبال تو هستند ].
«السلام علیک من شهر هو من کل امر سلام» درود بر تو ماهى که از هر چیز (پیش آمدهاى بدو شیطان) سلامت و بىگزند است .
«السلام علیک غیر کریه المصاحبة و لاذمیم الملابسة» سلام بر تو، در این مدتى که مهمان ما بودى یا مادر خدمت تو بودیم، هیچ بدى ندیدیم و لذت بردیم .
«السلام علیک کما وفدت علینا بالبرکات، و غسلت عنا دنس الخطیئات» سلام بر تو که همراه خود برکت آوردى، ما را شستشو دادى و رفتى [و اگر بعدها آلوده شویم به دستخود شدهایم]
«السلام علیک غیر مودع برما و لا متروک صیامه ساما» درود بر تو که پس از یک ماه میهمانى در هنگام تودیع ما احساس خستگى نکردیم و رنجى احساس ننمودیم .
«السلام علیک من مطلوب قبل وقته و محزون علیه قبل فوته» سلام بر تو که قبل از آمدن انتظارت را داشتیم و هم اکنون با رفتنت ما را غمگین کردهاى .
«السلام علیک کم من سوء صرف بک عنا و کم من خیر افیض بک علینا» سلام بر تو که به برکت تو خدا بسیارى از بلاها را از ما برداشت و بسیارى از برکات را به ما عطا کرد . [در حقیقت ما مهمان تو بودیم نه تو مهمان ما]
«السلام علیک و على لیلة القدر التی هی خیر من الف شهر» سلام بر تو اى ماه، سلام بر لیلة القدر آن شبى که از هزار ماه بالاتر است .
«السلام علیک ما کان احرصنا بالامس علیک و اشد شوقنا غدا الیک» سلام بر تو اى ماهى که دیروز حریص بودیم که بیایى و فردا هم مشتاقیم که تو را زیارت کنیم .
«السلام علیک و على فضلک الذی حرمناه، و على ماض من برکاتک سلبناه» درود بر تو و فضیلت تو، درود بر تو و برکات تو که امروز از آن محروم شدیم .
پس حضرت در ادامه دعا عرض مىکند: خدایا تو آن توفیق را دادى که ما اهل این ماه باشیم در حالى که عدهاى از فضیلت این ماه به خاطر شقاوتشان محرومند، پروردگارا تو مولاى مایى در آنچه ما را به شناخت آن برگزیدهاى و ما را راهنمایى کردى که از آن پیروى کنیم و در پرتو توفیق تو به روزه و نماز آن با اعتراف به تقصیر نایل آمدیم و اندکى از وظایف بسیار را ادا کردیم .
پروردگارا در حالى تو را ستایش مىکنیم که به بد رفتارى خود اقرار و به ضایع نمودن نعمت احکام تو و عمر خویش اعتراف داریم و براى توست از ناحیه دلهاى ما پیمان پشیمانى و از ناحیه زبان پوزش طلبى صادقانه، پس اجر مصیبت در اعتراف به تقصیر را به ما عنایت و عوض خیرى به ما لطف فرما . و پذیرش پوزش را براى ما مقرر فرما و ما را در تقصیر از اداى حق خود سرزنش مکن و عمر ما را تا ماه مبارک آینده طولانى بفرما و هنگامى که ما را به سال آینده رساندى کمک کن تا آنچه در خور توست عبادت کرده و آنچه سزاوار توست طاعت کنیم و توفیق انجام کار نیک را به طور مستمر بهره ما فرما تا آنچه شایسته مقام توست در تمام ماه مبارک رمضان که در مدت عمر ما پیش مىآید جبران شود .
پروردگارا هجران ماه مبارک را که مصیبت ماستبراى ما در روز عید فطر بابرکت جبران فرما و ثواب همه کسانى که تا روز قیامت در این ماه روزه، روزه مىگیرند یا عبادت مىکنند براى ما نیز مقرر فرما
خداوندا ! پاداش همه روزه داران را به همه ما ارزانى دار و توفیق بهره مندى از این فیوضات را در طول سال عنایت فرما و ما را از پیروان واقعى آن امام همام قرار ده .
آمین یا رب العالمین .
