نامه امام سجاد - علیه السلام - به محمد بن مسلم زهرى

خداوند ما و تو را از فتنه ها و لغزشگاهها و دور بدارد و تو را فرو افتادن در آتش دوزخ باز دارد و مورد ترحم قرار دهد!

تو اکنون در موقعیتى گرفتار آمده اى که هر کس وضع تو را بداند بر تو دل مى سوزاند!

نعمتهاى خداوند بر دوش تو سنگینى مى کند: سلامتى بدن ، پایدارى عمر، برخوردارى از دانش قرآنى و فقاهت دینى ، شناخت سنت پیامبر - صلى الله علیه وآله -...

خداوند در هر نعمتى که به تو عطا کرده و هر حجتى که بر تو تمام کرده ، تکلیفى بر عهده تو نهاده و فرموده است :

لئن شکرتم لا زیدنکم ان عذابى لشدید. (443)

یعنى ؛ اگر در برابر نعمتهایى که به شما ارزانى داشته ام ، شکرگزار باشید نعمتها را بر شما افزون خواهم ساخت و اگر کفران و ناسپاسى همانا عذاب من شدید است . (444) یعنى اگر در برابر نعمتهایى که به شما ارزانى داشته ام ، شکرگزار باشید نعمتها را بر شما افزون خواهم ساخت و اگر کفران و ناسپاسى کنید، همانا عذاب من شدید است .

مسئولیت عالمان

امام سجاد - علیه السلام -: اى زهرى ! بنگر، فردا که در پیشگاه خداوند قرار مى گیرى و از نعمتهایى که بر تو ارزانى داشت است ، پرسش مى کند و از حجتهایى که بر تو تمام کرده جویا مى شود، تو چه پاسخ خواهى داد؟!

گمان نکن که خداوند از مثل تویى عذر و بهانه بپذیرد و به تقصیر و کوتاهى تو رضا دهد. هرگز! هرگز چنین نیست ! خداوند از عالمان ؛ در قرآن پیمان گرفته است که حقایق دین را به مردم باز گویند و آنها را پنهان ندارند. (445)

آگاه باش ! که کمترین مرحله کتمان حق سبکتر بارى که بر دوش خواهى کشید این است که ظالمان را در تنهایى و وحشت ظلمشان ، انیس و همدم شوى و با نزدیک شدن به ایشان و پاسخگویى به دعوتشان راه تجاوز و ستم به مردم را بر آنان آسان و هموار گردانى ! (446)

بقیه در ادامه مطلب

 همدمى باظالمان ، جرمى بزرگ

امام سجاد - علیه السلام - در ادامه هشدارهاى خود به محمد بن مسلم او را به خاطر نزدیکى به دیار حکام جور ملاقات کرده ، مى فرماید:

اى محمد بن مسلم زهرى من بر فرداى تو سخت بیمناکم که مبادا با ستمکاران خیانت پیشه گام در صحنه قیامت گذارى و به خاطر دستمزدهایى که از ظالمان دریافت داشته اى بازخواست شوى .

تو مالهایى را از حاکمان دریافت کرده اى که استحقاق نداشته اى ! و به کسى تقرب جسته اى و نزدیک شده اى که حق هیچ کس را پرداخت نمى کند و تو نمى توانى با نزدیکى به او جلو باطلى را سد کنى !

تو با دشمن خدا دوست شده اى !

آیا جز این است که آنان حاکمان ستمگر مى خواهند تو را چون قطب آسیاب ، محور بیدادگریهاى خود قرار دهند با نام و امضاى تو به حاکمیتشان مشروعیت ببخشد و در لواى حمایتهاى تو، استخوان خلق را در آسیاب استبدادشان درهم شکنند!

آنها مى خواهند از جود چون تویى ، پلى براى اهداف شومشان و نردبانى براى گمراهیها و کجرویهایشان بسازند. و به همان برند، که خویش مى روند. (447)

عالمان دربارى اصلیلترین تکیه گاه ظالمان

امام سجاد - علیه السلام - سپس با سخنان بس از بیدادگر به محمد بن مسلم و همه عالمان لغزشگاهى را نمایانده و فرموده است :

اى زهرى ! حاکمان ستمگر مى خواند با نزدیک ساختن عالمى چون توبه دربار خویش و پرتو حمایتهاى تو از دستگاه حکومت ، عالمان وارسته را در نظر مردم زیر سؤ ال ببرند و قلب مردم عوام را به سوى خویش جلب کنند!

خدمتى که تو به آنها مى کنى حتى از عهده مخصوص ترین وزیران و قویترین یاورانشان بیرون است و از دست ایشان بر نمى آید.

تو بر خرابکاریهاى آنان ، سرپوش مى نهى و پاى همگان را به بارگاه ایشان مى گشایى !

با این حساب ، چه ناچیز و اندک است مزدى که به تو درباره خویش و در پرتو حمایتهاى تو از دستگاه حکومت ، عالمان وارسته را در نظر مردم زیر سؤ ال ببرند و قلب مردم عوام را به سوى خویش جلب کنند!

خدمتى که تو به آنها مى کنى حتى از عهده مخصوص ترین وزیران و قویترین یاورانشان بیرون است و از دست ایشان بر نمى آید.

تو بر خرابکاریهاى آنان ، سرپوش مى نهى و پاى همگان را به بارگاه ایشان مى گشایى !

با این حساب ، چه ناچیز و اندک است مزدى که مى پردازند در برابر چیزى که از تو مى گیرند! چه بى ارزشى است برایت آباد مى کنند، در قبال آنچه ویران کرده اند.

خود به حال خویش بیندیش که دیگران حال تو نخواند اندیشید.

به حساب خود رسیدگى کن ، چونان انسانى مسؤ ول و مورد مؤاخذه . (448)

هشدار به عالمان دنیاگرا!

امام سجاد - علیه السلام - در ادامه نامه به محمد بن مسلم نوشت :

هان اى دانشمند پیوسته به دربار ظلم ! بنگر که در برابر نعمتهاى خداوند چگونه شکر مى گزارى ! خدایى که در کودکى و بزرگسالى ، به تو روزى داد.

من نگران آن هستم که مصداق این آیه از قرآن باشى :

فخلف من بعدهم خلف ورثوا الکتاب یاءخذون عرض هذا الادنى و یقولون سیغفرلنا (449)

یعنى ؛ نسلى جایگزین ایشان شدند که کتاب آسمانى را به ارث بردند و متاع ناپایدار دنیا را برگزیدند عمل به کتاب آسمانى را ترک کردند و در گناه و دنیازدگى فرو شدند و با خود مى گفتند: ما را خواهند بخشید!.

هان !، در سراى جاودان نیستى ، در منزلى هستى که نداى رحیلش بلند است . مگر بقا و دوام آدمى از پى مرگ و گناهانش از پس او بماند. هان بهوش باش که هشدارهاى بایسته به تو داده شد و حجت بر توتمام گردید. فرصت زیادى ندارى ، سر و کارت با خدایى است که همه کارهایت را مى داند و هیچ نکته اى بر او مخفى نیست ... (450)